Թուրքերին այդքան սիրաշահելն էլ Նիկոլին ու Արոյին բան չի տա

­Սո­չի քա­ղա­քում անց­կաց­վող մի­ջազ­գա­յին ե­րի­տա­սար­դա­կան փա­ռա­տո­նում նա­խօ­րեին «Ռու­սաս­տանն այ­սօր» մե­դիախմ­բի եւ RT-ի գլխա­վոր խմբա­գիր Մար­գա­րի­տա Սի­մ­ոնյանն անդրա­դար­ձավ նաեւ Հա­յաս­տա­նին՝ ա­սե­լով. «Հա­յաս­տա­նի ե­րի­տա­սար­դութ­յու­նը պետք է ի­մա­նա, որ Փա­շին­յա­նը հայ ժո­ղովր­դի դա­վա­ճանն է եւ տա­նում է Հա­յաս­տանն ամ­բող­ջո­վին ոչն­չաց­ման: Ե­թե նա շա­րու­նա­կի մնալ իշ­խա­նութ­յուն, եւ հայ հա­սա­րա­կութ­յու­նը շա­րու­նա­կի ա­ջակ­ցել նրան, Հա­յաս­տանն ընդ­հան­րա­պես չի լի­նի 5 տար­վա ըն­թաց­քում, ինչ­պես չկա Ղա­րա­բաղն այն­պի­սին, ինչ­պի­սի տես­քով, որ պետք էր Հա­յաս­տա­նին…»:

ԼԱՎՐՈՎԻ «ՎԵՐՋՆԱԳԻՐԸ»

­Սա մեկ օ­րի­նակ է, թե ինչ­պես է վեր­ջին օ­րե­րին ռու­սա­կան շրջա­նակ­նե­րում, այդ թվում՝ պաշ­տո­նա­կան եւ ա­ռանց­քա­յին լրատ­վա­կան, կտրուկ սրվել են հա­կա­հայ­կա­կան շեշ­տադ­րում­նե­րը, ին­չը նկա­տե­լի է ան­գամ դի­վա­նա­գի­տա­կան աղբ­յուր­նե­րի ե­լույթ­նե­րից: Ընդ ո­րում` ԱԳ նա­խա­րա­րի մա­կար­դա­կով: Թե ին­չու, կա­րե­լի է հաս­կա­նալ:

Այս­պես, կա­յին նախ­նա­կան խո­սակ­ցութ­յուն­ներ, որ օ­րերս Ան­թա­լիա­յում` դի­վա­նա­գի­տա­կան ֆո­րու­մի շրջա­նակ­նե­րում, հնա­րա­վոր է նաեւ Լավ­րո­վի եւ Միր­զո­յա­նի հան­դի­պու­մը՝ հայ-ռու­սա­կան վեր­ջին սրա­ցում­նե­րը քննար­կե­լու հա­մար: Բայց չէ, գո­նե պաշ­տո­նա­պես նման հան­դի­պում չե­ղավ: Արդ­յուն­քում, ֆո­րու­մի եզ­րա­փա­կիչ ա­սու­լի­սում Լավ­րո­վը մի շարք կոշտ հայ­տա­րա­րութ­յուն­ներ հնչեց­րեց, ո­րոնք ի­րոք շատ մտա­հո­գիչ են: Նախ, խոս­քը ՀԱՊԿ-ի մա­սին է, թեեւ դա­տե­լով Լավ­րո­վի տո­նայ­նութ­յու­նից, ոչ միայն ՀԱՊԿ-ի: «Ս­պա­սում ենք՝ երբ մեզ պաշ­տո­նա­պես կհայտ­նեն՝ որն է վերջ­նա­կան ո­րո­շու­մը։ Ա­սում են՝ «մենք դե ֆակ­տո սա­ռեց­րել ենք մաս­նակ­ցութ­յու­նը, ե­թե ու­զե­նանք՝ դե յու­րե էլ կսա­ռեց­նենք», «ԵԱՏՄ-ն մեզ հա­մար հե­տաքր­քիր է, քա­նի որ այն­տե­ղից ինչ-որ մի բան ենք ստա­նում»,- ա­սել է Լավ­րո­վը՝ փաս­տա­ցի մեջ­բե­րե­լով Փա­շին­յա­նի հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րը՝ դրանք «ոչ այն­քան գե­ղե­ցիկ» ո­րա­կե­լով: «Մենք շատ կցան­կա­նա­յինք, որ մեր հայ գոր­ծըն­կեր­ներն ի­րենք ի­րենց հա­մար ո­րո­շեն՝ ինչ­պես են ցան­կա­նում շա­րու­նա­կել ապ­րել եւ փո­խա­դարձ հի­մունք­նե­րով ի­րա­կա­նաց­նել այն պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րը, ո­րոնք մեզ ի­րար են կա­պում ա­մե­նա­տար­բեր ին­տեգ­րա­ցիոն կա­ռույց­նե­րում»,- միտքն ա­վար­տեց Լավ­րո­վը։

­Թե­րեւս պարզ է, թե ի­րա­կա­նում այդ խոս­քե­րի տակ ինչ կա. ե­թե դուրս եք գա­լիս ռու­սա­կան ին­տեգ­րա­ցիոն մի կա­ռույ­ցից, ապա պետք է դուրս գաք նաեւ մյուս­նե­րից: Այ­սինքն, «ոչ այն­քան գե­ղե­ցիկ» է, որ մի կա­ռույ­ցից, ո­րը նպա­տա­կա­հար­մար չեք հա­մա­րում, դուրս եք գա­լիս, իսկ մյու­սից, որ­տեղ օ­գուտ ու­նեք, մնում եք: Ա­վե­լին ա­սենք, այն պա­հից, երբ հա­յաս­տան­յան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը սկսե­ցին խո­սել ԵՄ ան­դա­մութ­յան կամ ան­դա­մութ­յան թեկ­նա­ծո­ւի կար­գա­վի­ճա­կի մա­սին, դա ար­դեն ա­մե­նաու­ղիղ հա­կա­սութ­յունն է ար­դեն ոչ թե միայն ՀԱՊԿ-ի, այլ՝ ԵՏՄ-ի հետ: Դա 2014թ.-ի նույն ուկ­րաի­նա­կան սցե­նարն է, երբ Կիե­ւում սկսե­ցին խո­սել ԵՄ գնա­լու մա­սին, բայց նաեւ ցան­կա­նա­լով պահ­պա­նել ՌԴ-ի հետ ա­զատ ա­ռեւտ­րի ռե­ժի­մը: Այն ժա­մա­նակ Մոսկ­վան բա­ցատ­րեց՝ ե­թե այդ­պես վար­վեք, ա­պա Ուկ­րաի­նան կդառ­նա դե­պի Ռու­սաս­տան եվ­րո­պա­կան ապ­րանք­նե­րի ա­ռանց մաք­սա­տուրքի մի­ջանցք. Եվ­րո­պա­յից ապ­րանք­նե­րը դյու­րի­նաց­ված ռե­ժի­մով կմտնեն Ուկ­րաի­նա, այն­տե­ղից էլ ա­զատ ռե­ժի­մով՝ Ռու­սաս­տան: Արդ­յուն­քում, Մոսկ­վան հայ­տա­րա­րեց, որ այդ դեպ­քում կդա­դա­րեց­նի Ուկ­րաի­նա­յի հետ ա­զատ ռե­ժի­մով ցան­կա­ցած ա­ռեւ­տուր: Հի­մա նույն խա­ղը Հա­յաս­տա­նի հար­ցով է. ե­թե մեր չի­նով­նի­կութ­յու­նը խո­սում է ԵՄ-ից, ա­պա դա նշա­նա­կում է, որ նաեւ պետք է հրա­ժար­վի ԵՏՄ-ի հետ ա­զատ ռե­ժի­մով ա­ռեւտ­րից: Ընդ ո­րում, նաեւ այն երկր­նե­րի, ո­րոնց հետ ԵՏՄ-ն­ ու­նի ա­զատ ա­ռեւտ­րի պայ­մա­նա­գիր, այդ թվում՝ Ի­րա­նի: Ու հաշ­վի առ­նե­լով ա­ռեւտ­րի այն հսկա մա­կար­դա­կը, որն այ­սօր Հա­յաս­տանն ու­նի ԵՏՄ-ի եւ, ա­ռա­ջին հեր­թին՝ ՌԴ-ի հետ, ինչ­պես նաեւ այդ հար­ցում ա­ճի ան­նա­խա­դեպ դի­նա­մի­կան, ինչ­պես նաեւ ա­ռեւտ­րի այն չնչին ծա­վալ­նե­րը, ո­րոնք կան ԵՄ-ի հետ՝ ա­ռանց ա­վե­լաց­ման ո­րե­ւէ հույ­սի, դժվար չէ կռա­հել, որ թե ինչ հե­տե­ւանք է ու­նե­նա­լու Հա­յաս­տա­նի վրա ԵՏՄ-ից դուրս գա­լը: Մեկ-եր­կու պաշ­տո­նա­կան թիվ. ան­ցած տա­րի Ռու­սաս­տա­նը մնա­ցել է Հա­յաս­տա­նի հիմ­նա­կան ա­ռեւտ­րա­յին գոր­ծըն­կե­րը՝ ընդ­հա­նուր ծա­վա­լի մոտ 35 տո­կոս մաս­նա­բաժ­նով: Այդ թվում՝ Հա­յաս­տա­նից ար­տա­հա­նու­մը Ռու­սաս­տան կազ­մել է հա­յաս­տան­յան ընդ­հա­նուր ար­տա­հան­ման ա­վե­լի քան 40 տո­կո­սը՝ (ԵՏՄ՝ մոտ 43) տար­վա ըն­թաց­քում ա­ճե­լով մոտ 39 տո­կո­սով: Այն դեպ­քում, երբ ամ­բողջ ԵՄ տի­րույթ ար­տա­հան­վում է հա­յաս­տան­յան ապ­րանք­նե­րի 8,4 տո­կո­սը, եւ այն ան­ցած տա­րի նվա­զել է մոտ 8 տո­կո­սով: Այդ թվում՝ մեր իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի կող­մից այդ­քան սիր­ված Ֆ­րան­սիա՝ մոտ 3 տո­կո­սով, եւ այդ եր­կիր է ար­տա­հան­վում հա­յաս­տան­յան ապ­րանք­նե­րի ըն­դա­մե­նը 0,1 տո­կո­սը:

Ա­հա, հենց այս մա­սին է պարզ ակ­նար­կում Լավ­րո­վը. հրա­ժար­վում եք ռու­սա­կան մեկ ին­տեգ­րա­ցիոն կա­ռույ­ցից, ու­րեմն առ­հա­սա­րակ հրա­ժար­վեք ռու­սա­կան ա­մեն ին­չից, ա­մե­նագլ­խա­վո­րը՝ ռու­սա­կան շու­կա­յից եւ փոր­ձեք Եվ­րո­պա­յի հաշ­վին գո­յա­տե­ւել: Միայն թե ա­րագ ո­րո­շեք՝ «ինչ­պես եք ցան­կա­նում շա­րու­նա­կել ապ­րել» եւ մեզ հայտ­նեք:

Ընդ ո­րում, այն­պես չէ, որ ո­րո­շե­լու հա­մար նի­կոլ­յան իշ­խա­նութ­յու­ննե­րը ժատ ժա­մա­նակ ու­նեն: Ըստ Լավ­րո­վի՝ «Ռու­սաս­տա­նը հետ­եւում է Հա­յաս­տա­նի ղե­կա­վա­րութ­յան հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րին եւ ի գի­տութ­յուն կըն­դու­նի դրանք սե­փա­կան գործ­նա­կան քայ­լե­րը պլա­նա­վո­րե­լիս»։ Այ­սինքն, քա­նի դեռ չկա պաշ­տո­նա­կան ո­րո­շում, Մոսկ­վան հիմք կհա­մա­րի եւ կա­ռաջ­նորդ­վի այն հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րով, ո­րոն­ցով հան­դես են գա­լիս նի­կոլ­յան չի­նով­նի­կութ­յու­նը:

ԿՈՄՊՐՈՄԱՏԱՅԻՆ «ՊԱՏԵՐԱԶՄՆԵ՞Ր»

Այն, որ նի­կոլ­յան իշ­խա­նա­վոր­նե­րի վեր­ջին քայ­լե­րը Հա­յաս­տա­նի կոր­ծան­ման ա­մե­նաու­ղիղ ճա­նա­պարհն են, այ­սօր շատ-շա­տերն են պարզ խո­սում եւ գի­տակ­ցում: Միամ­տութ­յուն կլի­ներ կար­ծել, թե Նի­կոլն ու իր նա­զիր-վե­զիր­նե­րը դա չեն հաս­կա­նում: Վեր­ջին հաշ­վով, կա պարզ ճշմար­տութ­յուն. ամեն պե­տութ­յուն, ա­սենք նաեւ ա­մեն ըն­կե­րութ­յուն եւ ան­հատ իր ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան նա­խա­պատ­վութ­յուն­նե­րը ո­րո­շում է հենց ա­ռեւտ­րա­յին չա­փո­րո­շիչ­նե­րից՝ որ­տեղ է ա­վե­լի շատ ապ­րանք կա­րո­ղա­նում վա­ճա­ռել, հենց այդ ուղ­ղութ­յուն­ն էլ պետք է պա­հել-զար­գաց­նել: Սա աք­սիո­մա է, եւ երբ նի­կոլ­յան թի­մը դեմ է գնում այդ պարզ տրա­մա­բա­նութ­յա­նը, նշա­նա­կում է՝ ա­ռաջ­նորդ­վում են բո­լո­րո­վին այլ նկա­տա­ռում­նե­րով: Ու ին­չո՞վ կա­րող են, ա­սենք, Բ­րի­տա­նիան (ուր, ի դեպ, գնում է հա­յաս­տան­յան ար­տա­հան­ման ըն­դա­մե­նը 0.1 տո­կո­սը) ու նրա MI6-ը ազ­դել հա­յաս­տան­յան իշ­խա­նա­վոր­նե­րի վրա. հաս­տատ ոչ պե­տութ­յան տնտե­սա­կան կամ անվ­տան­գա­յին գոր­ծա­ռույթ­նե­րով: Մ­նում են անձ­նա­կան շա­հագրգռ­վա­ծութ­յուն­նե­րը կամ հսկա­յա­կան կոմպ­րո­մատ­նե­րը, ո­րոնք, մեծ հա­վա­նա­կա­նութ­յամբ, մեր չի­նով­նի­կութ­յու­նը թո­ղել է Ա­րեւ­մուտ­քում:

­Թե­րեւս, այս կող­մից պետք է նա­յել Լավ­րո­վի հա­ջորդ հայ­տա­րա­րութ­յա­նը. «Եր­եւա­նում վեր­ջին ա­միս­նե­րին «խիստ հայ­տա­րա­րութ­յուն­ներ» են հնչում Մոսկ­վա­յի հաս­ցեին՝ Հա­յաս­տա­նի հա­մար ղա­րա­բաղ­յան հա­կա­մար­տութ­յան սրման ան­հա­ջող արդ­յունք­նե­րի պատ­ճա­ռով… Դա, ի­հար­կե, հա­րիր չէ դաշ­նակ­ցա­յին հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րին։ Գլ­խա­վոր մե­ղադ­րանք­նե­րից մեկն այն է, որ բա­ցի այն ար­տա­հայ­տութ­յուն­նե­րից, ո­րոնք ես մեջ­բե­րե­ցի, երբ հայ պաշ­տո­նա­տար ան­ձինք հայ­տա­րա­րում են, որ հենց Ռու­սաս­տանն է Ադր­բե­ջա­նին դրդել պա­տե­րազմ սկսել, ինչ­պես նրանք ա­սում են, 2020թ. սեպ­տեմ­բե­րին։ Դ­րանք անշ­նոր­հա­կալ գնա­հա­տա­կան­ներ են, ո­րով­հե­տեւ հենց ՌԴ-ն կանգ­նեց­րեց այդ պա­տե­րազ­մը, ընդ ո­րում՝ այն կա­րող էր կանգ­նեց­նել շատ ա­վե­լի շուտ, երբ ադր­բե­ջան­ցի­նե­րը դեռ չէին վերց­րել Շու­շին, բայց երբ Նի­կոլ Վո­վաե­ւիչ Փա­շին­յա­նը, ի պա­տաս­խան Վ­լա­դի­միր Պու­տի­նի կո­չե­րի, ա­սաց. «Ոչ, մենք մին­չեւ վերջ կկռվենք», դե խնդրեմ…»:

Իսկ Հա­յաս­տա­նում այս ե­րե­քու­կես տա­րի­նե­րին փնտրում են, թե ինչ­պես ըն­կավ Շու­շի՞ն: Նի­կո­լը, մի­գու­ցե, ինչ-որ պա­տաս­խան կտա: Բայց ե­րե­ւի նաեւ ակ­նար­կը հաս­կա­նա­լով՝ կոմպ­րո­մատ­ներն ա­մե­նե­ւին էլ միայն Ա­րեւ­մուտ­քում չէ, որ թողն­ված են:

ՔԵՐՈԲ ՍԱՐԳՍՅԱՆ