Ինչ են փաստաբանները Կառավարությունից ստացել՝ որպես «Նոր տարվա նվեր»

Հունվարի 1-ից փաստաբանի ծառայություններից օգտվելն առավել թանկացել է քաղաքացիների համար։ Այս մասին «Իրավունք»-ը զրուցել է փաստաբան ԱՇՈՏ ՆՈՒՐԻՋԱՆՅԱՆԻ հետ:

— Փաստաբանների հարկման նոր համակարգն արդեն ուժի մեջ է: Փաստաբանները համակերպվե՞լ են 20 տոկոս ավելացված արժեքի հարկման (ԱԱՀ) եւ 18 տոկոս շահութահարկի հետ:

— Նախ եւ առաջ նշեմ, որ անհատ ձեռնարկատեր հանդիսացող փաստաբանների համար շահութահարկը կազմում է 23 տոկոս, 18 տոկոսը վերաբերում է իրավաբանական անձանց: Փաստաբանների ճնշող մեծամասնությունը «անհատ ձեռնարկատեր» կազմակերպաիրավական ձեւով է աշխատում, եւ անհայտ պատճառով այս եղանակով աշխատելու շահութահարկն ավելի բարձր է: Փաստաբաններն, իհարկե, չեն համակերպվել: Դժվար է համակերպվել հարկային «տեռորի» հետ:

— Արդեն իսկ բախվե՞լ եք խնդիրների՝ նոր հարկային քաղաքականության հետ կապված: Ինչպիսի բացասական հետեւանքներ այն ունի քաղաքացիների համար:

— Հիմնական խնդիրը քաղաքացիների համար փաստաբանական ծառայությունների թանկացումն է: Օրենսդրական տխրահռչակ փոփոխությունները, թեեւ սկսել են գործել 2025թ. հունվարի 1-ից, բայց ընդունվել եւ ստորագրվել են ամիսներ առաջ: Ըստ այդմ, ամիսներ առաջ քաղաքացիների համար արդեն իսկ պարզ էր, որ ծառայությունները թանկանալու են: Հաջորդ խնդիրը, որը փաստաբանները Կառավարությունից որպես «Նոր տարվա նվեր» են ստացել, առավել բարդ եւ, ըստ այդմ նաեւ առավել թանկարժեք հաշվապահությունն է: Հարկման բարդ համակարգին անցնելը հանգեցրել է այդ թվում նաեւ հաշվապահական ծառայությունների թանկացման: Ինձ համար հաշվապահական ծառայությունը թանկացել է, առանց չափազանցնելու, ուղիղ յոթ անգամ:

— Ինչպե՞ս կարող են այս փոփոխություններն ազդել բողոքարկման իրավունքի սահմանափակման վրա, հատկապես եթե քաղաքացիները չունեն բավարար ռեսուրսներ վճարելու համար:

— Առավել քան ակնհայտ է, որ փաստաբանական ծառայությունների մատչելիության սահմանափակումը ուղղակիորեն հանգեցնելու է դատարանի մատչելիության իրավունքի սահմանափակման: Եթե միջինից բարձր եկամուտ ունեցող քաղաքացին կարող է իրեն թույլ տալ օգտվել անհավանական (բանկերին եւ կազինոներին հավասարեցված) հարկային բեռով հարկվող փաստաբանական ծառայություններից, դժվար է պատկերացնել ցածր կամ միջին եկամուտ ունեցող քաղաքացիների դրությունն այս հարցում:

— Հնարավո՞ր է, որ կառավարության այսպիսի քաղաքականության հետեւանքով ոչ միայն սահմանափակվի փաստաբանների անկախությունը, այլ նաեւ ոլորտը կենտրոնացվի առավել մեծ գործարարների ձեռքերում:

— Կարծում եմ, որ հիմնական նպատակը դա է: «Իրենց հարգող» պաշտոնյաների մեծամասնությունը «կողքից բիզնես» ունի, այդ թվում՝ նաեւ փաստաբանական, խորհրդատվական եւ հաշվապահական խոշոր գրասենյակներ: Անուններ եւ անվանումներ չեմ ցանկանում հնչեցնել, մինչդեռ հավատացեք, որ կարող եմ: Շուկայի կլանումը, հաշվի առնելով՝ փաստաբանական գործունեության առաքելությունն ու առանձնահատկությունը, կարող է հանգեցնել փաստաբանի անկախության եւ ինքնավարության սահմանափակման, շահերի բախման վտանգի ստեղծման: Մինչդեռ, համոզված եմ, որ մեր համայնքում աշխատող փաստաբանների ճնշող մեծամասնությունը կկարողանա պահպանել ինքնավարությունն ու անկախությունը:

— Արդյո՞ք ստացվում է, որ կառավարության կողմից փորձ է արվում պետական բյուջեն լցնել՝ անտեսելով հենց քաղաքացիների շահերը:

— Հենց այդպես էլ ստացվում է: Համատարած հարկային «տեռորը», որը կատարվում է ոչ միայն փաստաբանական ծառայությունների ոլորտում, այլ համընդհանուր, իրականացվում է քաղաքացիների օրինական շահերի եւ սահմանադրական իրավունքների ոտնահարման գնով:

— Մեր վերջին հարցազրույցում Դուք լավատեսությամբ նշել էիք, որ փաստաբանների համայնքը կոտրել կամ ճնշել հնարավոր չէ: Ի վերջո, ի՞նչ է պատրաստվում անել փաստաբանական համայնքը, որպեսզի նվազեցնեն այս փոփոխությունների բացասական ազդեցությունը կամ դիմակայեն նոր կարգավորմանը:

— Փաստաբանական համայնքը պատրաստվում է որոշակի միջոցառումներ իրականացնել, որոնց մանրամասներն այս պահին հստակեցվում են եւ հրապարակման ենթակա չեն: Անկախ արդյունքից, եւս մեկ անգամ պնդում եմ, որ անկախության եւ ինքնավարության առումով բոլոր ճնշումները, այդ թվում՝ ֆինանսական, որեւէ բարեխիղճ եւ իր մասնագիտությանը հավատարիմ փաստաբանի կոտրել չեն կարող: Իսկ մեր համայնքում եւ իմ շրջապատում այդպիսի մասնագետները շատ են:

ՆԱՆԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆ