Մարսի վրա գարուն է սկսվել. գիտնականներն արձանագրել են գարնանային «սառցե պայթյուններ»
ՀասարակությունՆԱՍԱ-ն հայտնել է Մարսի հյուսիսային կիսագնդում գարնանային բուռն հալոցքի սկզբի մասին: Կլիմայական նման փոփոխությունները նկատվում են Կարմիր մոլորակի վրա Նոր տարվա սկսվելուց հետո, որը «նշվել է» 2024 թվականի նոյեմբերի 12-ին՝ երկրային օրացույցով։
Մարսյան գարնան պայթյունավտանգ բնույթը
Սեզոնները Մարսի վրա տարբեր կերպ են փոխվում, քան Երկրի վրա: Մոլորակի բարակ մթնոլորտը թույլ չի տալիս ջուրը հեղուկ վիճակում կուտակել։ Փոխարենը, սառույցը վերածվում է գազի (սուբլիմացիայի գործընթաց), որը հանգեցնում է մակերեսի վրա տեղական պայթյունների։
Բացի այդ, գարնանը ակտիվանում են գազային գեյզերները՝ ածխածնի երկօքսիդի սառույցի հալման արդյունքում ավազ ու փոշի ազատելով։ Այս հզոր արտանետումները ստեղծում են ուղեծրից երևացող մարսի բնորոշ շիթերը:
Ավազաթմբերի տեղաշարժ
Մարսի հյուսիսային բևեռային շրջանում ածխածնի երկօքսիդի սառույցի հալեցումը նպաստում է քամիների ուժեղացմանը: Այս քամիները շարժում են ավազաթմբերը, որոնք ձմռանը սառցե ծածկույթի պատճառով անշարժ են մնում։ Գարնանը ավազաթմբերը կենդանանում են՝ ձևավորելով անապատի մակերեսի դինամիկ լանդշաֆտ։
Ինչու է սա հետաքրքիր
Այս երևույթների դիտարկումներն օգնում են գիտնականներին ավելի լավ հասկանալ Մարսի սեզոնային փոփոխությունները, ներառյալ սուբլիմացիայի մեխանիզմները և քամիների ազդեցությունը ավազաթմբերի շարժման վրա: Այս գործընթացները նաև պատկերացում են տալիս Կարմիր մոլորակի կլիմայական պատմության և նրա ներկայիս գործունեության մասին: