Հնարավո՞ր է Բաքվում «խաղաղության պայմանագրի» նախաստորագրում

ՀՆԱՐԱՎՈ՞Ր Է ԲԱՔՎՈՒՄ «ԽԱՂԱՂՈՒԹՅԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ» ՆԱԽԱՍՏՈՐԱԳՐՈՒՄ

Ա­հա, Նի­կո­լի ներ­կա «տա­րօ­րի­նակ» գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րի ֆո­նին (Տե´ս https://iravunk.com/?p=296626&l=am), այս պա­հին տա­րած­վել են խո­սակ­ցութ­յուն­նե­ր, որ մոտ օ­րերս Բաք­վում կա­յա­նա­լիք COP29–ի շրջա­նակ­նե­րում կա­րող է նաեւ տե­ղի ու­նե­նալ Բայ­րա­մո­վի եւ Միր­զո­յա­նի հան­դի­պում, ա­վե­լին՝ նա­խաս­տո­րագր­վել «խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նա­գիր»: Այդ մի­ջո­ցառ­մա­նը մաս­նակ­ցութ­յունն Ա­րոն ո´չ հաս­տա­տում եւ ո´չ­ էլ հեր­քում է, թե. «COP29-ին մեր մաս­նակ­ցութ­յու­նը դեռ հաս­տատ­ված չէ, հրա­վե­րը ստա­ցել ենք, սա­կայն որ­եւէ պաշ­տո­նա­կան ար­ձա­գանք, վե­րա­բեր­մունք այս հար­ցի շուրջ չենք դրսեւո­րել, ի­հար­կե, նաեւ չենք բա­ցա­ռում, բայց նաեւ պետք է հաս­կա­նանք , թե ին­չի մա­սին է խոս­քը»:

Ե­րե­ւի թե Նի­կոլն էլ է հաս­կա­նում, թե Բաք­վում ինչ-որ բան ստո­րագ­րելն ինչ պայթ­յուն կա­ռա­ջաց­նի Հա­յաս­տա­նում, եւ քիչ հա­վա­նա­կան է, որ նման քայ­լի գնա: Բայց նաեւ չմո­ռա­նանք, որ Կա­զա­նում Նի­կո­լի եւ Ա­լիե­ւի հան­դիպ­ման հիմ­նա­կան տե­սա­նե­լի ո­րո­շում­նե­րից էր ԱԳ նա­խա­րար­նե­րի ա­րագ հան­դի­պում կազ­մա­կեր­պե­լը, այ­սինքն, ե­թե ոչ Բաք­վում, ա­պա մեկ այլ տեղ Բայ­րա­մո­վի եւ Ա­րո­յի հան­դի­պու­մը պետք է որ սա­րե­րի հե­տե­ւում չլի­նի: Ա­ռա­վել եւս, որ Միր­զո­յա­նը ե­րեկ նման միտք հնչեց­րեց. «Խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նագ­րում կա եւս 1-2 ձեւա­կեր­պում, ո­րոնց շուրջ աշ­խա­տանք­նե­րը կշա­րու­նակ­վեն… Ինձ վեր­ջերս ԱԺ-ում մե­ղադ­րե­ցին հա­ճախ զգու­շա­վոր լա­վա­տե­սութ­յուն հայտ­նե­լու մեջ, բայց չեմ կա­րող չօգ­տա­գոր­ծել այս բա­ռե­րը։ Պետք է զգու­շա­վոր լա­վա­տե­սութ­յուն հայտ­նեմ այն մա­սին, որ մոտ ա­պա­գա­յում մեզ կհա­ջող­վի հա­մա­ձայ­նութ­յան գալ այդ մեկ-եր­կու ձեւա­կեր­պում­նե­րի շուրջ, ո­րից հե­տո ար­դեն պայ­մա­նա­գի­րը պատ­րաստ կլի­նի ստո­րագր­ման»,- ա­սաց ԱԳ նա­խա­րա­րը։

Ե­թե շու­տով, նշա­նա­կում է, որ այդ «1-2 ձեւա­կերպ­ման» մեջ Սահ­մա­նադ­րութ­յան փո­փո­խութ­յան թե­ման չկա. դա հաս­տատ շուտ ա­նե­լու բան չէ: Այ­սինքն, ինչ­պես քա­նիցս ենք պնդել, ռու­սա­կան հար­թա­կում բա­նակ­ցե­լու դեպ­քում Ա­լիե­ւը կա­րող է ճնշու­մա­յին այդ գոր­ծի­քից հրա­ժար­վել, ե­թե, ի­հար­կե, մյուս հիմ­նա­կան հար­ցե­րի շուրջ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յան գան: Ու հի­մա, երբ Ա­րոն խո­սում է ըն­դա­մե­նը «1-2 ձեւա­կերպ­ման» մա­սին, դա հու­շում է, որ հենց այդ­պես էլ ի­րա­դար­ձութ­յու­ննե­րը զար­գա­ցել են:

Ու­րեմն, ո­րո՞նք են այդ «1-2 ձեւա­կեր­պու­մը»: Այն, որ հիմ­նա­կան ան­հա­մա­ձայ­նութ­յան թե­ման ե­ղել եւ մնում է կո­մու­նի­կա­ցիա­նե­րի գոր­ծարկ­ման հար­ցը, բազ­միցս ենք նշել: Ա­վե­լին, հա­յաս­տան­յան պատ­կան իշ­խա­նա­վոր­ներ եւս պար­բե­րա­բար այդ մա­սին միան­գա­մայն տե­սա­նե­լի ակ­նարկ­ներ քա­նիցս հնչեց­րել են: Ըստ այդմ, ե­թե այս պա­հին խոսքն ար­դեն ոչ թե պայ­մա­նագ­րի եր­կու-ե­րեք կետ հա­մա­ձայ­նեց­նե­լու, այլ միայն «1-2 ձեւա­կերպ­ման» մա­սին է, կա­րող ենք նաեւ մտա­ծել, որ հիմ­նա­կան կե­տե­րը, այդ թվում՝ կո­մու­նի­կա­ցիա­նե­րի բազ­մա­չար­չար հար­ցը ար­դեն հստա­կեց­ված է Կա­զա­նում, եւ մնում է ըն­դա­մե­նը դրան փո­խըն­դու­նե­լի ձե­ւա­կեր­պում տալ, նա­խաս­տո­րագ­րել (ե­թե դրա կա­րի­քը կա) եւ ներ­կա­յաց­նել վերջ­նա­կան ստո­րագր­ման: Իսկ դա հնա­րա­վոր է ինչ­պես Բաք­վում, այն­պես էլ՝ այդ մի­ջո­ցա­ռու­մից հե­տո: Չ­նա­յած, կրկնենք, Բաք­վի տար­բե­րա­կը աղ­մուկ է ա­ռա­ջաց­նե­լու, եւ ե­թե Ա­լիե­ւի հա­մար ա­մեն ինչ դրա­կան ըն­թաց­քի մեջ է, նրան այս պա­հին աղ­մուկն էլ պետք չէ:

Այ­սինքն, ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նութ­յամբ, Ա­րոն Բա­քու կմեկ­նի, եւ այս փու­լում Ա­լիե­ւին դա էլ պետք է որ ե­ղած տար­բե­րակ­նե­րի մեջ բա­վա­րար լի­նի: Այն­քան, որ կա­րող է մի քա­նի ռազ­մա­գե­րու ա­զատ ար­ձա­կել՝ Ա­րո­յի այդ այ­ցը «մաք­րե­լու» հա­մար: Եվ չմո­ռա­նանք տա­րած­ված լու­րը, թե Ա­լիե­ւը Կա­զա­նում Նի­կո­լի հետ խո­սել է Ռու­բեն Վար­դան­յա­նի մա­սին: Այդ ռազ­մա­գե­րի­նե­րի թվում կա­րո՞ղ է լի­նել Վար­դան­յա­նը, ո­րին Ա­լիե­ւը մե­ղադ­րե­լու ա­ռանձ­նա­պես բան էլ չու­նի: Դա էլ է հա­մար­վում հնա­րա­վոր տար­բե­րակ, թեեւ սրա հա­վա­նա­կա­նութ­յունն էլ քիչ չէ: Ի­հար­կե, կա այն խո­սակ­ցութ­յու­նը, թե Պու­տինն է Վար­դան­յա­նի հար­ցով զբաղ­վում: Բայց այս դեպ­քում էլ, գաղտ­նիք չէ, թե Նի­կո­լի հա­մար Վար­դան­յանն ինչ մեծ վտանգ է ներ­կա­յաց­նում, եւ նրա ա­զատ ար­ձա­կե­լու դեպ­քում հարց է, թե կգնա՞ խոս­տա­ցա­ծը ստո­րագ­րե­լու: Դա Ա­լիե­ւին, ա­սենք նաեւ Մոսկ­վա­յին հաս­տատ պետք չէ, հաշ­վի առ­նե­լով, որ Նի­կո­լի այդ ստո­րագ­րութ­յու­նը կապ­ված է նաեւ Հ­յու­սիս-­Հա­րավ նա­խագ­ծի, այն է՝ շատ մեծ փո­ղե­րի հետ: Ա­ռա­վել եւս, որ վրա­ցա­կան ներ­կա ի­րա­դար­ձութ­յու­ննե­րը տե­սա­նե­լի են դարձ­նում նաեւ Աբ­խա­զա­կան եր­կա­թու­ղու գոր­ծար­կու­մը: Ա­վե­լի նման է, որ Վար­դան­յա­նի թե­ման օ­րա­կարգ բե­րե­լով, Ա­լիե­ւը ցույց տվեց, որ ե­թե մի քա­նի պա­հանջ­նե­րս (­Սահ­մա­նադ­րութ­յուն եւ այլն) նա­հան­ջում են, ա­պա, մեկ է, Նի­կո­լի վրա ազ­դե­լու լծակ կա՝ Վար­դան­յա­նի ա­զատ ար­ձա­կու­մը: Սա, թե­րեւս, այն ե­րաշ­խիք­նե­րից է, որ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը նո­րից Նի­կո­լին մտքա­փոխ չեն ա­նի:

­Կարճ ա­սած, ինչ­պես ար­դեն ներ­կա­յաց­նե­լու ա­ռիթ ու­նե­ցել ենք, որ շատ հա­վա­նա­կան է, որ դեկ­տեմ­բե­րին Պե­տեր­բուր­գում կա­յա­նա­լիք ար­դեն ա­վան­դա­կան դար­ձած ԱՊՀ երկր­նե­րի ոչ պաշ­տո­նա­կան գա­գա­թա­ժո­ղո­վում կա­րող է «խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նա­գի­րը» վերջ­նա­կա­նա­պես ստո­րագր­վել: Ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րի ներ­կա ըն­թացքն այս վար­կածն ա­վե­լի ու ա­վե­լի հա­վա­նա­կան է դարձ­նում:

Այս թեմայով Բաքուն և Երևանը լուրջ առաջընթաց են գրանցել խաղաղության շուրջ բանակցություններում, հիմնական խոչընդոտը ՀՀ Սահմանադրությունն է. Բայրամով Ալիևի ներկայացուցիչը ՄԹ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ քննարկել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագիրը Իրանը խաղաղության կողմնակից է, բայց անհրաժեշտության դեպքում կպաշտպանի իր ժողովրդի իրավունքները․ Փեզեշքիան Խաղաղության համաձայնագրի պայմաններն առկա են, և այն պետք է կնքվի COP 29-ից առաջ․ ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպան Ադրբեջանն ու Հայաստանն անկեղծ ջանքեր են գործադրում տարածաշրջանում խաղաղության համար. Էրդողան