Վրաստանն այս բարդ իրավիճակից միայն մեկ ելք ունի՝ ուղիղ երկխոսություն Ռուսաստանի հետ
ՄիջազգայինՎրաստանի միապալատ խորհրդարանի խորհրդարանական ընտրությունները սպասվում են 2024 թվականի հոկտեմբերի 26-ին։ Վրացի քաղաքական գործիչ, «Համերաշխություն հանուն խաղաղության» կուսակցության քաղխորհրդի անդամ ԳԵՈՐԳԻ ԻՐԵՄԱՁԵՆ պատասխանում է «Իրավունք»-ի հարցերին։
«ՎՐԱՍՏԱՆԸ ՊԵՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՉԿՈՐՑՆԵԼՈՒ ԵՎ ԶԱՐԳԱՆԱԼՈՒ ՄԻԱՅՆ ՄԵԿ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԻ»
— Հարգելի Գեորգի, կարելի՞ է ընտրություններից առաջ ասել, որ Վրացական երազանքը հաղթելու է ընտրություններում։
— Վրաստանում ընդդիմության կողմնակիցները խորհրդարանական ընտրություններից մեկ շաբաթ առաջ երթ են անցկացրել Թբիլիսիում՝ ի պաշտպանություն երկրի Եվրամիությանն ինտեգրման: Մայրաքաղաքի մի քանի հազար բնակիչներ, Վրաստանի և ԵՄ դրոշները ձեռքներին, երթ են անցկացրել «Վրաստանն է ընտրում Եվրամիությունը» խորագրի ներքո։ Ակցիան իրականացվել է չորս կուսակցությունների ասոցիացիայի կողմից, այսինքն՝ արմատական ընդդիմության՝ Սահակաշվիլիի կուսակցության և նրա արբանյակների գլխավորությամբ, որոնք իրենց համախոհներին բերել են բոլոր շրջաններից՝ ակցիային մասնակցելու համար նրանց վճարելով կլորիկ գումար։ Երթից հետո ակցիայի մասնակիցները հավաքվել են քաղաքի կենտրոնում՝ Ազատության հրապարակում, որտեղ երաժշտական համերգ է տեղի ունեցել՝ առանց, այսպես կոչված, Արմատական ընդդիմության «առաջնորդների» ելույթ ունենալու, քանի որ ասելիք չունեն իրենց ընտրողներին, չունեն, օրինակ, տնտեսական ծրագիր։ Մասնակիցների առավելագույն թիվը եղել է 15-20 հազար մարդ։
Իսկ այս տարվա ապրիլի 29-ին, երբ տեղի ունեցավ իշխող «Վրացական երազանք-Ժողովրդավարական Վրաստան» կուսակցության կողմնակիցների հանրահավաքը, Թբիլիսիի կենտրոնական պողոտաներն ու փողոցները լցվեցին գրեթե 300 հազար մարդով։ Սա վաղուց չէր եղել։ Պարզվում է, որ «Վրացական երազանքը» գրեթե 15 անգամ ավելի շատ համախոհներ ունի, քան միավորված արմատական ընդդիմությունը։ Նշենք, որ «Վրացական երազանքի» վարկանիշը վերջին շրջանում զգալիորեն բարձրացել է այն բանից հետո, երբ նրանք ընդունեցին օրենքներ, որոնք վաղուց պահանջում էր ժողովուրդը, և որոնք ամրապնդում են ինքնիշխանությունը. օրինակ՝ ընդունվեց «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքը, որն ուղղված է դադարեցնելու արևմտյան հասարակական կազմակերպությունների ֆինանսավորումը, որոնց միջոցով ֆինանսավորվում է արմատական ընդդիմությունը։ Ընդունվել է շատ կարևոր օրենք «Ընտանեկան արժեքների և անչափահասների պաշտպանության մասին», որն արգելում է ԼԳԲՏ քարոզչությունը և սեռափոխությունը( ի դեպ Ռուսաստանում միջազգային ԼԳԲՏ շարժումը ճանաչված է որպես ծայրահեղական և արգելված է). օրենք, որն ազատում է հարկերից ընկերություններին Վրաստանի օֆշորային գոտիներից ակտիվներ փոխանցելիս , ինչը հնարավորություն է տալիս վրացական կապիտալը վերադարձնել Արևմուտքից Վրաստան։
Վրաստանում հասարակությունը մի տեսակ պառակտված է. մեծամասնությունը` հավանաբար 97%-ը, պահպանողականներ են: Բայց կան նաև արևմտամետ լիբերալներ: Նրանք ջատագովում են, որ Վրաստանը գնա եվրաինտեգրման ճանապարհով։ Բայց, ինչպես նշեցի, դա առավելագույնը 3 տոկոս է։ Իսկ մեծամասնությունը ցանկանում է ապրել մի երկրում, որտեղ պաշտպանված են ժողովրդի ու պետության շահերը։ Հարկ է նշել, որ Արևմուտքը Վրաստանն ընկալում է որպես «գաղութ» և ձգտում է այն օգտագործել Ռուսաստանի դեմ։ Վրաստանը պետականությունը չկորցնելու և զարգանալու միայն մեկ հնարավորություն ունի. դրա համար մեզ անհրաժեշտ է վերականգնել դաշնակցային հարաբերությունները Ռուսաստանի Դաշնության հետ, ինչը պաշտպանում է մեր «Համերաշխություն հանուն խաղաղության» կուսակցությունը։ Արևմուտքը տեսնում է, որ կորցնում է իր ազդեցությունը եւ Վրաստանն ամրապնդում է իր ինքնիշխանությունը, ուստի այս ընտրություններում ակտիվացրել են իրենց կողմնակիցներին և ուժեղացրել ճնշումը գործող կառավարության վրա, նրանք հեղաշրջում են նախապատրաստում արմատական ընդդիմությանը իշխանության բերելու համար, որպեսզի վերականգնեն Սահակաշվիլիի արյունոտ ռեժիմի իշխանությունը։ Եվրոպացի պատգամավորներն ուղղակիորեն սպառնում են «Վրացական երազանքին», պահանջելով հրաժարվել իշխանությունից և սպառնում են պատժամիջոցներով, բայց ժողովուրդը ոտքի կկանգնի, և Վրաստանը կշարունակի ինքնիշխանության և արևմտյան ազդեցությունից ազատագրման ճանապարհը։
«ՎՐԱՑԱԿԱՆ ԵՐԱԶԱՆՔԸ» ՇԱՏ ԽԵԼԱՄԻՏ ԱԶԳԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ Է ՎԱՐՈՒՄ»
— Վրաստանը հնուց բազմազգ երկիր է եղել, և պետք է մտածել, որ խորհրդարանական ընտրություններ անցկացնելիս բոլոր քաղաքական կուսակցությունների համար շատ կարևոր է, թե ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներն ի՞նչ դիրքորոշում կունենան, ո՞ւմ են տալու իրենց ձայները։ Պատմականորեն հայերը կոմպակտ են ապրում Սամցխե-Ջավախքում, իսկ ադրբեջանցիները՝ Քվեմո Քարթլիի շրջանում:
— «Վրացական երազանքի» կառավարությունը շատ խելամիտ ազգային քաղաքականություն է վարում։ Կարծում եմ, որ և՛ Սամցխե- Ջավախքի հայերը, և՛ Քվեմո Քարթլիի ադրբեջանցիները, տրամաբանորեն, պետք է աջակցեն և իրենց ձայնը տան «Վրացական երազանքին»։ Եթե իշխանության գան արմատականները, ամեն դեպքում կսկսեն հետապնդումները։ Նրանք ռեւանշիստներ են, գործում են պատվերով և Արևմուտքի թելադրանքով։ Նրանց ձեռնտու չէ կայունություն ունենալ Վրաստանում։ Նրանք սկսելու են, այսպես կոչված, «երկրորդ ճակատ»-ի բացման ընթացակարգը, և Վրաստանը կընկնի հակամարտությունների մեջ, ինչպես դա տեղի է ունենում Ուկրաինայում։ Մեր հասարակության բավականին մեծ հատվածը լավ է հասկանում, թե ինչ է կատարվում Ուկրաինայում։ Այն, որ Արևմուտքը՝ հիմնականում ԱՄՆ-ն և Բրիտանիան, 2014 թվականին Ուկրաինայում իշխանության բերեցին նացիստներին՝ ի դեմս Պորոշենկոյի, այնուհետև Զելենսկու, ով սկսեց ահաբեկել տեղի բնակչությանը։ Հուսով եմ, որ ինչպես Սամցխե Ջավախքում, այնպես էլ Քվեմո Քարթլիում դա հիանալի հասկանում են, ինչպես նաև Վրաստանի մյուս շրջաններում։ Եվ մեր կուսակցությունը հանդես է գալիս խաղաղության և կայունության օգտին, որպեսզի երկիրը պաշտպանված լինի հակամարտություններից։ Իսկ այս ամենը կարող է երաշխավորել միայն «Վրացական երազանքը»։ Ես լավ գիտեմ Քվեմո Քարթլիի իրավիճակը։ Նրանք պաշտպանում են իշխող կուսակցությանը, վստահ եմ, որ նույն իրավիճակն է Սամցխե-Ջավախքում։
— Ինչքան կարելի է հասկանալ տարբեր հայտարարություններից, Ադրբեջանի իշխանությունները նո՞ւյնպես սատարում են «Վրացական երազանքին»:
— Ադրբեջանի իշխանությունները Վրաստանի ներկայիս իշխանությունների հետ բազմաթիվ պայմանավորվածություններ ունեն, այդ թվում՝ տնտեսական հարթության վրա, և նրանք միանշանակ չեն ցանկանում, որ իշխանության գան արմատականներ, որոնք կարող են կասկածի տակ առնել այս զարգացումները։
— Անկարան անընդհատ ցույց է տալիս, որ գործոն է դարձել Հարավային Կովկասում։ Թուրքիան Հարավային Կովկասում իրեն դնում է «հսկողի» դերում՝ ի հակազդեցություն Ռուսաստանի։ Նույնիսկ Հարավային Կովկասում Եվրամիության հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարը նշել է, որ Թուրքիան կարող է ուժեղ խթան հաղորդել ողջ տարածաշրջանը կայունացնելու համար։ Կարո՞ղ է Թուրքիան դառնալ Արևմուտքի «տրոյական ձի» :
— Թուրքիան, իհարկե, կարող է ազդել ընտրությունների վրա։ Լուրջ, մեծ երկիր, շատ ամուր տնտեսական կապերով Վրաստանի հետ։ Թուրքիայի շատ քաղաքացիներ, օրինակ, Աջարիայում ընդունել են Վրաստանի քաղաքացիություն։ Սահակաշվիլիի օրոք այնտեղ աջ ու ձախ` «տաք կարկանդակի» պես բաժանվում էր Վրաստանի քաղաքացիությունը։ Ուստի նրանք կարող են անուղղակի, մասամբ ազդել ընտրությունների վրա։ Ես քաղաքական ուժերից որևէ մեկին ընտրելու ուղղակի կոչեր չեմ տեսնում, բայց նրանք շատ ուժեղ ազդեցություն ունեն Աջարիայում։ Անձամբ ես չեմ տեսնում Թուրքիայի շահագրգռվածությունը Վրաստանում արմատականների իշխանության վերադարձի հարցում։ Հատկապես այն բանից հետո, երբ Թուրքիան ցանկություն հայտնեց միանալ BRICS-ին։ Պաշտպանելով արմատական ընդդիմությանը՝ նրանք կփչացնեն հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ։ Ինչո՞ւ է դա նրանց պետք:
«ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՀԱՄԱՐ ՇԱՏ ԴԺՎԱՐ ԿԼԻՆԻ ԿԱՆԽԵԼ ՀԱՎԱՔԱԿԱՆ ԱՐԵՎՄՈՒՏՔԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊԱԾ «ՄԱՅԴԱՆԸ»
—Անհանգստացա՞ծ եք Վրաստանի ժողովրդագրական իրավիճակից։
— Այո, ցավոք սրտի, վերջին 10 տարիների ընթացքում մենք ունենք շատ վատ վիճակագրություն, և, հավանաբար, պետք է շատ աշխատել դա բարելավելու համար: Էթնիկ վրացիներից շատերը երկրում ապագա չեն տեսնում և արտագաղթում են տարբեր երկրներ։ Պատճառն այն է, որ Վրաստանի վրա ազդում են այն միտումները, որոնք տեսանելի են ԵՄ ծայրամասային երկրներում։ Օրինակ՝ մերձբալթյան երկրները, որտեղ արդյունաբերություն չկա, գործազրկություն է , շատերը գաղթում են Արևմտյան Եվրոպա, որտեղ նրանք աշխատանք են գտնում որպես սպասարկողներ։ Եվ այս բոլոր անբարենպաստ միտումները, որոնք տեղի են ունենում Եվրոպայում, արտացոլվում են Վրաստանում, քանի որ, ցավոք, մեր Սահմանադրությունը պարունակում է հոդված ԵՄ-ին և ՆԱՏՕ-ին ինտեգրվելու մասին, և շատ առումներով կապ կա այնտեղ նկատվող գործընթացների հետ։ Նշենք, որ մեր կուսակցությունը կողմ է Վրաստանի համար կործանարար այս հոդվածների վերացմանը։ Իսկ սոդոմիայի մեջ թաղված այսպիսի դեգրադացված Եվրոպան իր ազդեցության գործակալների միջոցով Վրաստանն իր հատակն է քաշում։ Կառավարության ներկայացուցիչները բացահայտ հայտարարում են, որ դրսից վերահսկվող ապակառուցողական ուժերը կսկսեն հերթական հեղաշրջման փորձը։ Այս ամենաբարդ իրավիճակում, կրկնում եմ, Վրաստանն ունի միայն մեկ ելք՝ իշխանությունը պետք է ուղիղ երկխոսություն սկսի Ռուսաստանի հետ՝ իր պատմական դաշնակցի հետ։ Տրամաբանական կլիներ, եթե մեր երկրները ստորագրեին ռազմավարական դաշինքի համաձայնագիր քաղաքական, տնտեսական և անվտանգության ոլորտներում։ Առանց դրա Վրաստանի համար շատ դժվար կլինի կանխել հավաքական Արևմուտքի կազմակերպած «մայդանը»։ Եթե կառավարությունը չկարողանա դա անել, ժողովուրդը ստիպված կլինի ինքնուրույն պայքարել Վրաստանը փրկելու համար։
—Վրաստանի խորհրդարանական ընտրությունները վճռորոշ նշանակություն կունենան ոչ միայն Վրաստանի, այլեւ Հայաստանի, վրաց-ռուսական հարաբերությունների եւ ողջ տարածաշրջանի համար։ Ինչպե՞ս կազդեն ձեր ընտրությունները Հայաստանի վրա։ Կարո՞ղ ենք համարել, որ վրացիները դասեր են քաղել Գամսախուրդիայի, Շևարդնաձեի և Սահակաշվիլիի օրոք։
— Ես մեծ հարգանքով եմ վերաբերվում հայ ժողովրդին։ Վրաստանում ապրող հայերի մեջ շատ ընկերներ ունեմ։ Հայաստանին ու հայ ժողովրդին մաղթում եմ զարգացում և բարի երթ, նաեւ որ ժողովուրդն ընտրի սեփական պետության ու իր ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն։ Հայաստանը նույն վիճակում է, ինչ Վրաստանը. և՛ մեզանից, և՛ ձեզանից պահանջվում է լինել արևմտամետ և հակադրվել Ռուսաստանին, որը կործանարար է մեր ժողովուրդների և երկրների համար։ Եվ սա է հիմնական հարցը, որը պետք է լուծվի։ Եթե Հայաստանում իշխանության ղեկին լինեն հայամետ ուժեր, շատ հարցեր շատ ավելի հեշտ կլուծվեն։ «Վրացական երազանքը» մասամբ պաշտպանում է վրաց ժողովրդի շահերը, սակայն մեր կուսակցությունը շատ առումներով կարծում է, որ դա հեռու է բավարար լինելուց։ Ես գիտեմ Հայաստանի իրավիճակը, թե ինչքան ուժեղ են արևմտամետ տրամադրությունները վերևում, բայց չեմ կարծում, որ Արևմուտքը Փաշինյանի միջոցով կկարողանա ինչ-որ կերպ ազդել մեր ընտրությունների վրա։ Տարածաշրջանում շատ խաղացողներ կան, ովքեր շահագրգռված են Թբիլիսիում «Վրացական երազանք»-ի իշխանության ղեկին պահելու հարցում։ Պարզ է, որ Արեւմուտքը ոչ միայն շանտաժի է ենթարկում, այլեւ նույնիսկ ուղղակիորեն սպառնում է։ Բայց միևնույն ժամանակ կայուն Վրաստանով շահագրգռված են նաև Ռուսաստանը, Թուրքիան, Իրանը և Ադրբեջանը։ Մեզ բոլորովին չի թվում, որ Հայաստանն այս շարքից դուրս է ընկնում:
Ցավոք սրտի, վտանգ կա, որ հոկտեմբերի 26-ի ընտրություններից հետո քաղաքացիական առճակատում կլինի։ Անգամ անկարգություններ ենք ակնկալում։ Բայց բոլոր խաղացողները հասկանում են, որ հիմնական տրանսպորտային հաղորդակցությունները և էներգետիկ ռեսուրսները անցնում են Վրաստանի տարածքով։ Ադրբեջանից Եվրոպա էլեկտրահաղորդման գծերը շուտով կանցնեն Վրաստանի տարածքով։ Այսինքն՝ կա միայն մեկ եզրակացություն՝ Վրաստանում քաղաքացիական առճակատման մեջ շահագրգռված չէ անգամ ամբողջ «միասնական Արևմուտքը»։ Իսկ տարածաշրջանային խաղացողների մեծամասնությունը կողմ է, որ «Վրացական երազանքը» մնա իշխանության ղեկին։ Կարծում եմ՝ այդպես էլ կլինի։ Մոտավորապես 96% -ը 4%-ի դիմաց: Ընտրություններից հետո կարող են լինել որոշ էքսցեսներ, բայց վստահ եմ, որ թշնամին չի հաջողի, ընտրությունների արդյունքում կհաղթի խաղաղությունը, և մինչև նոյեմբերի 10-ը ամեն ինչ կվերադառնա իր բնականոն հունին։
ՍԱՐԳԻՍ ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Թբիլիսի-Երեւան