Հազար ու մի դժվարություն հաղթահարած ու չընկճված «Իրավունք»-ին

Կյանքում ոչ մի հանկարծակի

Բան չի լինում... Ահա հասցեն`

Արգիշտի 7... «Մոսկվայի Տուն»...

Իսկ դիմացի մայթի վրա

Քար է դրված մի վիթխարի`

Մի սեպագիր վկայական

Մայրաքաղաք Երեւանի...

Մի լուռ, սակայն խոսո՛ւն վկա`

Կամոք արքա Արգիշտիի՛

Հիմնադրվեց Էրեբունին`

Մեր հիասքանչ Երեւանը...

Նախախնամ Աջո՛վ Աստծո

Մոսկվան այսպես շաղկապվել է 

Էրեբունի-Երեւանին...

Շաղկապվել է Աջո՛վ Աստծո

Ռուսը` հային, հայը` ռուսին...

Ուստի, այո՛, հասցեն այսօր

Հենց այսպիսին պիտի լիներ`

Արգիշտի 7... «Մոսկվայի Տուն»

Կամ «Дом Москвы» եթե կուզեք...

Բարեկամ ենք դարձել վաղուց...

Դեռ այն պահից, երբ ցարական

Ռուս գեներալ Կռասովսկին

Երեք հազար զինվորներով

Տասնապատիկ գերակշռող

Պարսից զորքին հաղթահարե՛ց

Ու պաշտպանե՛ց մեր Սրբալույս,

Սրբազնագույն` Աստվածաէջ, 

Էջմիածին Մայր Աթոռը...

Հենց ա՛յդ մարտով Օշականի

Պատմության մեջ Հայոց գրվեց

Ռուս ցարական գեներալի

Անունն անմահ...

Հիշենք նաեւ, հենց այստեղ էր` 

Պարսից նախկին կառավարչի

Շքեղ սրահում Հայելային, 

Կռասովսկի Աֆանասին 

Գրիբոյեդով Ալեքսանդրին

Հուսադրում, որ բեմադրած

Պիեսի մասին` այն էլ ո~ւմ-ո~ւմ`

Հեղինակի՛ ներկայությամբ,

Ոչ ոք երբեք չի իմանա,

Քանզի պիեսը արգելված էր

Ցերբերներով-ցենզորներով

Ռուսաստանի թագավորի..

Երեւանում` հե՛նց ա՛յս վայրո՛ւմ,

Երկու հարյուր տարի առաջ`

Կյանքի՛ օրոք հեղինակի,

Առաջին ու վերջին անգամ

Բեմադրվեց հայտնի պիեսը

Գրիբոեդով Ալեքսանդրի:

Եվս դրվագ պատմությունից`

Երեւանը պարսիկներից

Ազատագրած ռուս Զորավար

Պասկեւիչը արժանանցավ

Կոմսի կոչման` Երեւանյան...  

Իսկ հերթակա՛ն ռուս-թուրքական

Պատերազմում գրոհով գրավեց

Կարսը Հայոց, հետո վերցրեց

Ախալքալաքն, Ախլցխան,

Էրզրումը... Սակայն, ափսոս,

Ադրիանուպոլսի պայմանագրով

Ցարը թուրքին վերադարձրե՛ց

Հայոց Կարսն ու Էրզրումը...

Մեր ագրեսիվ հարեւանի

Ռեխը անկուշտ միշտ էլ բաց է`

Փառք տանք Աստծուն, որ երկինքը

Հայաստանի պաշտպանում է

Մեր դաշնակից` ռո՛ւս օդաչուն...

Ուստի այսօր`խաղաղ, հանգիստ, պայմաններում

Ընկերներով սիրված թերթի

Հյուր ենք եկել «Մոսկվայի Տուն»,

Ով հաճույքով` պատրաստակամ  

Իր դռները մեր դեմ բացած,  

Հյուրընկալեց մեզ բոլորիս...

Ու մենք այստեղ`

Այս գեղեցիկ մեծ դահլիճում,

Հոբելյանն ենք սիրով նշում

Տարեդարձն ենք այսօր տոնում

Իր ծննդյան երեսուն հինգ

Տարիները պատվով անցած`

Հազար ու մի դժվարություն

Հաղթահարած ու չընկճված,

«Իրավունք»-ի, ով որ այսօր  

Դրոշն է տանում ճշմարտության,

Արդարության, ազնվության...

Ով դարձել է խոսափողը

Շիտակության, անկեղծության...

Ով որ այսօր ջահը բռնած

Լույս է սփռում, հույս է ցողում... 

Ջատագովն ու զորավիգն է

Ամեն հայի իրավունքի

Իր սեփական Հայրենիքում

Խոսել ազատ ու անկաշկանդ,

Ապրել անվախ ու համարձակ...

Իր դիրքերում ամուր կանգնած

Թերթ «Իրավո՛ւնք»...

Ամեն վայրկյան ձեռքը պահած

Ինֆորմացիոն զարկերակին

«Իրավունք»-ը միջազգայի՛ն

Թեժ լուրերն է ընթերցողին

Հայերենով արագ հասցնում,

Նաեւ ներքի՛ն` Հայաստանյա՛ն,

Քաղաքական խարխուլ դաշտում

Սթափեցնում է, բացահայտում`

Չնշմարվող աննկատը`

Տեսանելի՛ իսկույն դարձնում`

Ընթերցողի «աչքը բացում»,

Թե հարկ եղավ` նույնիսկ դաջո՛ւմ

Ինքնահավան, գոռոզամիտ,

Ամբարտավան թափթփուկին...

Հավաքվածնե՛ր, իսկ դուք գիտեի՞ք,

Որ Վառնայում Բուլղարական

Մեկ դար առաջ մեր այսօրվա`

Հայաստանյա՛ն, «Իրավունք»-ից

Լույս էր տեսնում եռօրյա թերթ`

«Իրավունք» էր դարձյալ կոչվում,

Տարածվում էր հայերենով, 

«Le Droit» անվամբ ֆրանսերենով,

Դեռ ավելին, չզարմանա՛ք,

Ուներ բաժին... թուրքերենով`

Բայց հայատառ` սոսկ լուրերի...

Դրա պատճեն ձեզ եմ այսօր ես նվիրում...

Պարզվում է, որ այնժամ նույնպես

Հայը ապրող Եվրոպայում

Համարել է, որ լուծումը

Հայոց Հարցի միայն մեկն է`

Կողմնորոշում դեպի Ռուսիա...

Դա՛ է ուղին մեր փրկության...

Պարզվում է, որ այնժամ նույնպես

Թերթը հային կոչ է արել

Համախմբվել ու պաշտպանվել`

Բուլղարացո՛ւ օրինակով,

Բայց, դե, հոմ մենք շատ լավ գիտենք,

Թե ո՛վ օգնեց բուլղարացուն

Թուրքի լծից ձերբազատվել...

Չեք հավատա` այնժամ նո՛ւյնպես

Թերթը հային կոչ է արել

Քաղաքական շարժումները միավորել...

Իսկ խորամանկ ու տասներես

Դիվանագետ կոչվածներին

Դաջել է ու քննադատել...

Ցավալի է` բայց եւ այնժամ

Միջազգային անցուդարձը

Ողջ աշխարհում նույնն է եղել...

Նույնն է եղել օտարերկրյա՛

Քաղաքակա՛ն մոտեցումը 

Հայոց Հարցին... Բան չի փոխվել...

Այս աշխարհում փոխվել են լոկ

Քաղաքական ղեկավարներ

Կոչվածների անունները

Իրենց շահը միայն տեսնող`

Ի՞նչ հայի շահ, (պա~հ, չէ մի չէ~),   

Իրե՛նց շահը առաջ տանող...

Իսկ միամիտ հայը դարձյալ  

(Թեպետ, ինչպես նաեւ այսօր)

Անվերապահ հավատում էր

Իրեն խաբող Եվրոպային...

(Ռուբեն Սեւակ բանաստեղծի

Խոսքը հայտնի ցիտելն անգամ

Ավելորդ է... Պառավել է,

Բայց պիտակը իր չի փոխել

Այդ հանրահայտ անամոթը...)

Սպասումներով նվաստացնող

Գլորվեցին ձիգ տարիներ,

Նույնիսկ դարը արդեն փոխվեց...

Եւ անտարբեր-անկարեկից

Եվրոպայի աչքի առաջ

Ազգս Հայոց ցեղասպանվեց...

Այդ ընթացքում հզոր ու մեծ

Ռուսաստանի Կայսրությունն էլ

Անփառունակ ճակատագրի

Արժանացավ ու փլուզվեց...

Ռուսաց գահի բախտը կրկնեց

Սովետների՛ Կայսրությունը`

Զինված զենքով միջուկային,

Սակայն նրան դա չփրկեց`

Կազմակերպված` նո՛ւյն մեթոդով,

Նո՛ւյն ձեռքերով, նա տապալվեց`

Գահի նման Ռուսաց Ցարի...

Հայի բախտն էլ` միշտ անփոփոխ, 

Սե՛ւ տառերով դարձյալ գրվեց`

Դարի վերջում` երկրո՛րդ անգամ,

Ազգս Հայոց ցեղասպանվեց...

Ցավալի է, բայց եւ այսօր

Անտեսված է իրավունքը

Հայոց Ազգի ապրել խաղաղ

Իր բնօրրանում` դեռ վաղեմի,

Անհիշելի ժամանակից

Աստծո՛ կողմից Հայի՛ն տրված...

Ցավալի է, բայց եւ այսօր

Անտեսված է իրավունքը

Հայոց Ազգի ապրել խաղաղ

Նախ Իջեւան Հայոց հողում,

Արեւմտյան Հայաստանում 

Ու Արցախո՛ւմ, որը խլվեց

Ընդամենը տարի առաջ

Թրքոտ թաթով քոչվոր ցեղի...

Ո~ղջ աշխարհի աչքի առաջ

Իրավունքը ոտնահարվե՛ց,

Բայց աշխարհը ողբը Հայոց

Ո՛չ նկատեց, ո՛չ էլ լսեց`

Իրեն քյառի, կամ էլ քոռի

Տեղը դրած (դժբախտաբար,

Էդ ապրանքից մե՛նք էլ ունենք),

Մեծ լոնքերով շարունակեց

Քայլել «առաջ»` դեպի ուրան`  

Նավթի հայտնի պաշարներն էլ  

Մտքո՛ւմ պահած... Ուստի դարձյալ

(Ցավով պիտի արձանագրենք)

Պաշտպանված չէ Ազգս Հայոց

Նույնիսկ այսօ՛ր, նույնիսկ այստե՛ղ`

Մի բուռ դարձած Հայաստանո՛ւմ...

Լրատվական ականապատ

Ռազմի դաշտի թեժ ճակատում,

Կանգնած կարծես սահմանապահ,

Զգոն, աչալուրջ ու մշտարթուն

«Իրավունք»-ը իր դիրքերից

Չի՛ նահանջում ու ողջ կազմով`

Զօր ու գիշեր, իր էջերից  

Ղողանջում է... Ահազանգում...

Երանի թե ահազանգը լսող լինի...

Ահազանգող, թերթ «Իրավո՛ւնք»,

Լրատվական սահմանապահ,

Հոբելյանդ շնորհավո՛ր:

Բաբուխանյան ընտանիքին

Եւ ողջ կազմին խմբագրության

Սրտանց մաղթենք բարօրություն,

Միասնություն, երջանկություն,   

Ոսկե գրիչ, միշտ պայծառ միտք...  

Բարգավաճում, անկոտրում կամք,

Ու թող Աստված ձեզ պարգեւի

Առողջություն ու երկար կյանք:                 

«Ուժեղ Հայաստան Ռուսաստանի հետ. հանուն նոր Միության» շարժման

Կանանց խորհրդի նախագահ

ԱԼԼԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆ

22.10.2024